Geniş bir kullanım alanına sahip olan ksilitol, sakız ve diş macunu gibi günlük ürünlerde yaygın olarak bulunuyor. Ancak son araştırmalar, bu tatlandırıcının kalp krizi ve felç riskini artırabileceğini gösteriyor. Diyabet hastaları ve kilo vermek isteyen kişiler tarafından sıklıkla tercih edilen ksilitolün kalp damar sağlığı üzerindeki olumsuz etkileri, yeni bir çalışmada ortaya kondu.
Geçtiğimiz yıl yapılan bir araştırma, ksilitol gibi şeker alkolü sınıfına giren eritritolün kalp krizi ve felç riskini iki katına çıkardığını ortaya koymuştu. Bu bulgu, bilim insanlarını ksilitol üzerinde daha detaylı çalışmaya yöneltti.
European Heart Journal dergisinde yayımlanan yeni çalışmada, kalp hastalığı riski taşıyan 3 binden fazla kişi üzerinde incelemeler yapıldı. Gece orucu tutan bu kişilerin kan örnekleri analiz edildi ve üç yıllık bir takip süreci sonunda, kanında yüksek seviyede ksilitol bulunan kişilerin kalp damar sorunları yaşamaya daha yatkın olduğu tespit edildi.
Araştırmacılar, hem insan hem de fare deneyleri yaparak ksilitolün kandaki trombositlerin pıhtılaşmasını hızlandırdığını keşfetti. Bu pıhtılaşma, kalp krizi ve felç gibi ciddi sağlık sorunlarına yol açabiliyor. Yapılan bir başka deneyde ise 20 sağlıklı katılımcının yarısına ksilitol içeren, diğer yarısına ise şekerle (glukoz) tatlandırılmış içecekler verildi. Ksilitol tüketen gruptaki kişilerin kanında pıhtılaşma hızla artarken, glukoz tüketenlerde böyle bir artış gözlenmedi.
Çalışmanın kıdemli yazarı Dr. Stanley Hazen, ksilitolün tıpkı eritritol gibi kalp krizi, felç ve ölüm riskini neredeyse iki katına çıkardığını belirtti. Dr. Hazen, “Tat alma duyularımız şekerle diğer tatlandırıcılar arasındaki farkı anlayamıyor ama trombositlerimiz bu farkı net bir şekilde algılıyor” dedi.
Bilim insanları, ksilitol tüketiminin kandaki glukoz seviyesini bin katına kadar artırdığını ve bu yüksek seviyenin 6 saat boyunca sürdüğünü belirledi. Dr. Hazen, “Şeker yendiğinde glukoz seviyesi yüzde 10 ya da 20 artabilir ama ksilitol bu seviyeyi bin katına çıkarabiliyor” ifadelerini kullandı.
Şeker alkolleri, insan vücudunda doğal yollarla üretildiği için genellikle sağlıklı kabul ediliyor. Ancak araştırmacılar, bu maddelerin vücutta çok düşük seviyelerde üretildiğini ve ticari üretimde çeşitli işlemlerden geçtiğini vurguluyor.
Yeni çalışmada şeker alkolleri ile kalp damar hastalıkları arasında bir ilişki tespit edilse de doğrudan bir neden-sonuç ilişkisi kurulmadı.
George Washington Üniversitesi’nden Rob van Dam, gece orucu tutan kişilerde ksilitol seviyesinin doğal şekilde yükselebileceğini belirtti. 20 kişilik deneyde ise oruç tutulmaması nedeniyle bu ilişkinin daha güvenilir olduğu, ancak katılımcı sayısının azlığı nedeniyle daha fazla araştırma yapılması gerektiği vurgulandı.